ozmotik basınç ne demek?

Ozmotik basınç, bir çözeltinin, yarı geçirgen bir zardan geçerek kendiliğinden daha az yoğun bir çözücüye geçmesini engellemek için gereken basınçtır. Başka bir deyişle, ozmoz olayını durdurmak için uygulanması gereken basınçtır.

• Temel Tanım: Bir çözeltinin, ozmotik potansiyelinden kaynaklanan bir özelliktir.

• Oluşum Mekanizması: Çözücü moleküllerinin, yoğunluk farkından dolayı yarı geçirgen zardan geçerek daha yoğun çözeltiye doğru hareket etme eğiliminden kaynaklanır.

• Etkileyen Faktörler: Çözeltinin konsantrasyonu, sıcaklık ve çözünen maddenin türü gibi faktörler ozmotik basıncı etkiler.

• Biyolojik Önemi: Canlı hücrelerde su dengesinin korunması ve besin maddelerinin taşınması gibi hayati olaylarda önemli bir rol oynar. Örneğin, bitki hücrelerindeki turgor basıncı, ozmotik basınç sayesinde oluşur.

• Hesaplanması: Ozmotik basınç, ideal seyreltik çözeltiler için aşağıdaki formülle hesaplanabilir:

  π = iMRT

  Burada:

  • π: Ozmotik basınç
  • i: Van't Hoff faktörü (çözünen maddenin iyonlaşma derecesini gösterir)
  • M: Molar konsantrasyon
  • R: İdeal gaz sabiti
  • T: Mutlak sıcaklık (Kelvin)

• Tıbbi Uygulamalar: Diyaliz gibi tıbbi işlemlerde ozmotik basınç prensiplerinden yararlanılır.